حرف ما این است:

یک؛ با تحول نباید سینه به سینه شد. دو؛ از تحول باید استقبال کرد. سه؛ نه فقط با تحول نباید دشمنی کرد بلکه باید از آن استقبال کرد. چهار؛ تحول را باید مدیریت کرد؛ در تحول، دگرگونی به سمت پیشرفت و تعالى را باید در نظر گرفت. تحولى که موجب پسرفت بشود، تحول بدى است. پنج؛ تحول را با آنارشیسم و ساختارشکنى و هرج و مرج نباید اشتباه گرفت . و بالاخره پایه‏ى تحول را بایستى غیر از آن چیزى که امروز معیارهاى پیشرفت در دنیا محسوب مى‏شود دانست؛ 

معیارهاى ویژه‏ى جمهورى اسلامى و حرف نوِ اسلام در زمینه‏هاى اخلاق، معنویت، معرفت الهى، انسان دوستى و ارتباطات و عواطف بشرى را در نظر گرفت و اینها را هم بایستى جزو معیارهاى پیشرفت دانست.

(مقام معظم رهبری 18/8/85)

دو گرایش غلط همیشه درباره‏ى پیشرفت و تحولِ منتهى به پیشرفت وجود داشته است.

یک گرایش عبارت است از خیانتهائى که به نام پیشرفت و تحول انجام گرفته؛ ضربه‏هائى که به نام خدمت و زیر پرچم اصلاحگرى بر پیکر ملت ما وارد شده است.

از دوران قاجار خیلى از درباریان قاجار و شاهزادگان قاجارى عامل و وسیله‏ى وابستگىِ نادانسته‏ى کشور و فرهنگ ما به غرب شدند و ادعایشان این بود که این، پیشرفت و تحول است!
در قضیه‏ى مشروطه، آن خطِ انگلیسىِ ماجراى مشروطه حرفش ترقى‏خواهى بود؛ همان کسانی که رهبران مشروطه را نابود کردند؛ و یک عده افرادى را که وابسته‏ى به غرب و سیاستهاى استعمارى بودند، به نام مشروطه‏خواه بر مردم مسلط کردند آنها هم میگفتند: پیشرفت، تحول!
رضاخان با شعار ترقى و اصلاح آمد سر کار. کودتا کرد؛ حکومت کودتا، بعد هم آن دیکتاتورىِ سیاه و بى‏نظیر، که همه تحت عنوان و زیر پرچم پیشرفت و توسعه و ترقى انجام گرفت.
محمد رضا پسر او هم ادعاى حرکت اصلاحى داشت و این همه فاجعه براى این کشور به وجود آوردند.در سطح جهانى هم همین طور است. استعمار ملتها به نام پیشرفت ملتها انجام گرفت.

از یک طرف هم در نقطه‏ى مقابل، کسانى بوده‏اند و هستند که با هر نوع نوآورى و تحولى مخالفت کرده‏اند؛ به اسم اینکه این سابقه ندارد، این را نمى‏شناسیم، این را نمیدانیم، به این مشکوکیم. حدیثِ « شرّ الأمور محدثاتها» را بد معنا کرده‏اند. با  اینکهنوآورى سنت تاریخ است؛ سنت طبیعت است و بدون نوآورى زندگى بشر معنا پیدا نمیکند؛ اما اینها مخالفت کردند.
این دو گرایش متضاد وجود داشته است.

پس ما باید پیشرفت و آن چیزى را که از تحول اراده میکنیم و میخواهیم، درست براى خودمان معنا کنیم و بفهمیم دنبال چه هستیم، تا نه آن سوء استفاده انجام بگیرد، نه این مخالفت و ضدیت.

البته این به معناى این نیست که ما تازه مى‏خواهیم پیشرفت را شروع کنیم، لذا الگو براى پیشرفت میخواهیم؛ نه، پیشرفت در کشور ما با انقلاب و با نهضت انقلابی شروع شد. یک جامعه‏ى ایستاى راکد، زیر فشار، استعدادهاى خفته، بدون اجازه‏ى هیچ تحرکى در دریاى عمیق استعدادهاى ملى ما، با حرکت انقلابى دگرگون شد.

(مقام معظم رهبری 25/2/86-دیدار دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد)

بدون عدالت، پیشرفت مفهومى ندارد و بدون پیشرفت هم عدالت مفهوم درستى پیدا نمی‏کند؛ باید هم پیشرفت باشد و هم عدالت. اگر بخواهید الگو بشوید و این کشور براى کشورهاى اسلامى الگو بشود، بایستى گفتمان حقیقى و هدف والایى که همه براى او کار می‏کنند، این باشد.

مقام معظم رهبری -2/6/87- دیدار رئیس‏جمهوری و اعضاى هیئت دولت (دریافت متن کامل: فرمت doc ، فرمت pdf)

پیشرفت اگر با عدالت همراه نباشد، پیشرفتِ مورد نظر اسلام نیست.

اینى که ما تولید ناخالص ملى را، درآمد عمومى کشور را به یک رقم بالائى برسانیم، اما در داخل کشور تبعیض باشد، نابرابرى باشد، عده‏اى آلاف و الوف براى خودشان داشته باشند، عده‏اى در فقر و محرومیت زندگى کنند، این آن چیزى نیست که اسلام می‏خواهد؛ این آن پیشرفتى نیست که مورد نظر اسلام باشد. باید عدالت تأمین بشود.

مقام معظم رهبری - 1/1/1388 - اجتماع بزرگ زائران و مجاوران حضرت علی بن موسی الرضا(ع) (دریافت متن کامل)

مقصود ما از پیشرفت چیست؟ پیشرفت در یک جهتِ محض نیست. مقصود از پیشرفت، پیشرفت همه جانبه است. از همه‏ى ابعاد در کشور، این ملت، شایسته و سزاوار پیشرفت است:

پیشرفت در تولید ثروت ملى، پیشرفت در دانش و فناورى، پیشرفت در اقتدار ملى و عزت بین المللى، پیشرفت در اخلاق و در معنویت، پیشرفت در امنیت کشور - هم امنیت اجتماعى، هم امنیت اخلاقى براى مردم - پیشرفت در ارتقاى بهره‏ورى.

ارتقاى بهره‏ورى معنایش این است که ما بتوانیم از آنچه که داریم، بهترین استفاده را بکنیم. از نفت موجود، از گاز موجود، از کارخانه‏ى موجود، از راه موجود و از آنچه که در اختیار هست، بیشترین و بهترین استفاده را بکنیم.

همچنین پیشرفت در قانون‏گرائى و انضباط اجتماعى؛ که اگر ملتى دچار بى‏قانونى بشود، قانون‏شکنى بر ذهن و عمل مردم حاکم بشود، هیچ پیشرفت معقول و درستى نصیب آن ملت و کشور نخواهد شد.

پیشرفت در وحدت و انسجام ملى؛ چیزى که دشمنان از اول انقلاب سعى کرده‏اند آن را به هم بزنند؛ اما خوشبختانه ملت ما اتحاد و انسجام خود را با همه‏ى زمینه‏هائى که ممکن بود براى تفرقه مورد سوء استفاده قرار بگیرد، حفظ کرده است؛ این را ما باید هرچه بیشتر کنیم و ارتقاء ببخشیم.

پیشرفت در رفاه عمومى؛ همه‏ى طبقات بتوانند از رفاه برخوردار شوند.

پیشرفت در رشد سیاسى؛ که درک سیاسى، رشد سیاسى، قدرت تحلیل سیاسى براى جمعیت عظیمى مانند جمعیت ملت ما، مثل یک حصار پولادین در مقابل بدخواهى‏هاى دشمنان است؛ لذا ما باید رشد سیاسى خود را بالا ببریم. مردم ما از لحاظ رشد سیاسى، امروز هم از بسیارى از ملتها جلویند؛ اما باز در این جهت هم باید پیشرفت کنیم. مسئولیت‏پذیرى، عزم و اراده‏ى ملى؛ در همه‏ى این زمینه‏ها باید پیشرفت بشود. البته با حرف نمی‏شود، با الفاظ نمی‏توان کارى انجام داد، نوشتن این چیزها روى کاغذ اثرى ندارد؛ تحرک و برنامه‏ریزى لازم دارد.

مقام معظم رهبری - 1/1/1388 - اجتماع بزرگ زائران و مجاوران حضرت علی بن موسی الرضا(ع) (دریافت متن کامل)

ده سال آینده چه خصوصیتى دارد که آن را به عنوان دهه‏ى پیشرفت و عدالت نامگذارى کرده‏ایم؟ به نظر ما تمایز ده سال آینده با سه دهه‏ى گذشته، در آمادگى‏هاى بسیار وسیع و عظیمى است که در کشور عزیزمان براى پیشرفت و عدالت به وجود آمده است، که این آمادگى‏ها به ملت بزرگ و مصمم ما اجازه می‏دهد که در این زمینه یک جهش و یک گام بلند نشان بدهد. ملت، آماده‏ى یک حرکت پرشتاب و بزرگى به سمت پیشرفت و عدالت است؛ چیزى که در دهه‏هاى قبل، این امکان با این گستردگى براى ملت فراهم نبود.

 اگر بخواهیم عوامل اصلى و عناصر اصلى این آمادگى را مشخص کنیم، من عرض می‏کنم چند عنصر تأثیر زیادى دارد:

یکى حضور نسل جوانِ تحصیلکرده‏ى ماست. امروز میلیونها جوان پرنشاط و تحصیلکرده، در میدان علم، در میدان تحقیق، در میدان فعالیتهاى اجتماعى و سیاسى حضور دارند. حضور این همه جوان دانا و تحصیلکرده و آماده در کشور ما یک پدیده‏ى بسیار بزرگ و قابل توجه و اهتمامى است.

 عنصر دیگر، تجربه است. نخبگان و مسئولان کشور در طول سالهاى گذشته در مواجهه‏ى با مشکلات گوناگون، تجربه‏هاى بسیار ذى‏قیمتى کسب کرده‏اند. این تجربه‏ها امروز در اختیار مردم است. [...]

 عنصر دیگر، زیرساختهاى کشور است. امروز کشور ما مثل دهه‏ى اول یا دهه‏ى دوم انقلاب نیست که زیرساختهاى علمى و مورد نیاز را در کشور فاقد باشد. امروز جوانهاى ما و متخصصین ما و دانشمندان در هر رشته‏اى که وارد می‏شوند، می‏توانند کارهاى بزرگ انجام دهند؛ لذا امروز در کشور آن چیزهائى که براى یک پیشرفت وسیع در زمینه‏ى ارتباطات، در زمینه‏ى مواصلات، در زمینه‏ى تحقیقات علمى، در زمینه‏ى ساخت و سازها مورد نیاز است، بحمداللَّه آماده است. [...] در این جهت، کشور وضعیت شاخصى پیدا کرده است؛ این پیشرفت کمى نیست.

[...] علاوه‏ى بر اینها - همان طورى که عرض کردم - تجربه‏ى مدیران، یک تجربه‏ى بسیار عمیق و وسیعى است. کشور امروز در مقابل چشم مدیران و نخبگان کشور، مثل یک صحنه‏اى است که می‏توانند براى پیشرفت آن برنامه‏ریزى کنند.

همین سرکشى کردن مسئولین به گوشه و کنار این کشور، نقاط محروم، استانهاى دوردست، در استانها به شهرهاى گوناگون رفتن، با مردم تماس گرفتن، اوضاع را از نزدیک دیدن، با چشم مشکلات را مشاهده کردن، یک تجربه‏ى عظیم و گرانقدرى براى مأمورین ما و مسئولان کشور به وجود آورده است؛ اینها زمینه‏ى یک جهش است براى اینکه کشور بتواند ان‏شاءاللَّه در طریق پیشرفت و عدالت حرکت کند؛ و این ایجاب می‏کند که دهه‏ى آینده - یعنى ده سالى که از امسال آغاز میشود - براى کشور ما و براى نظام جمهورى اسلامى، ده سال پیشرفت و عدالت باشد؛ که همه باید در این قسمت تلاش و کار کنند.

مقام معظم رهبری - 1/1/1388 - اجتماع بزرگ زائران و مجاوران حضرت علی بن موسی الرضا(ع) (دریافت متن کامل)

یک اقدام اساسى در زمینه‏ى همین پیشرفت و عدالت، آن مسئله‏اى است که من در پیام نوروزى خطاب به ملت عزیز ایران عرض کردم؛ و آن مسئله‏ى مبارزه‏ى با اسراف، حرکت در سمت اصلاح الگوى مصرف، جلوگیرى از ولخرجى‏ها و تضییع اموال جامعه است؛ این بسیار مسئله‏ى مهمى است.

البته بار اوّلى نیست که ما این مطلب را مطرح می‏کنیم. من در همین دیدار اول سال، در نوبتهاى متعددى در همین جا خطاب به مردم عزیزمان درباره‏ى اسراف، درباره‏ى ولخرجى و تضییع اموال و لزوم صرفه‏جوئى مطالبى را عرض کردم؛ اما این مسئله تمام نشده است؛ این مقصود، آنچنان که باید و شاید برآورده نشده است. لازم است به عنوان یک سیاست، ما مسئله‏ى صرفه‏جوئى را در خطوط اساسى برنامه‏ریزى‏هایمان در سطوح مختلف اعمال کنیم.

مقام معظم رهبری - 1/1/1388 - اجتماع بزرگ زائران و مجاوران حضرت علی بن موسی الرضا(ع) (دریافت متن کامل)