تأثیرات تبلیغ، دفعى و آنى نیست؛ طولانى‏مدت است. مبلّغ دین اگر ظواهرى را مشاهده مى‏کند که به گمان او ظواهر غیر دینى است، مأیوس نشود.

این توهّماتى که بعضى شایع مى‏کنند که جوان‏ها از دین برگشته‏اند، همه را جنگ روانى بدانید، که واقع قضیه هم همین است. این‏طور نیست؛ جوان‏هاى ما دل را به طرفِ دین دارند و تشنه‏ى حقایق دینند و دل‏هاشان تشنه است. هر جوانِ سالم‏الفطره و سالم‏الطبیعه‏اى این‏طور است؛ مخصوص این‏جا هم نیست. این‏جا بحمداللَّه زمینه هم آماده است؛ تشنه‏اند و مشتاق؛ باید کامِ جان آنها را سیراب و با حقایق دینى شیرین کرد؛ این نتیجه‏اش را خواهد بخشید و فرداى جامعه‏ى ما از این موهبت‏ها بهره‏مند خواهد شد.

مقام معظم رهبری – 5/11/84 - دیدار روحانیان و مبلغان در آستانه‏ى ماه محرم (دریافت متن کامل)

کارهاى ما دستجمعى نیست. من یک وقت عرض کردم که از این جهت، مثل جناب ابى‏ذر(سلام‏اللَّه‏علیه) هستیم که «یعیش وحده و یموت وحده». [روضةالواعظین، ص 284] همه‏ى کارهاى ما تنهاست: از استاد، تنها درس مى‏گیریم و تنها مطالعه مى‏کنیم. گرچه مباحثه‏مان هم کار دو نفرى است، اما تنهاست؛ یعنى اشتراک فکرى نیست. یک روز زید مى‏خواند، عمرو شاگرد او مى‏شود و گوش مى‏کند؛ فردا عمرو مى‏خواند، زید شاگرد او مى‏شود و گوش مى‏کند؛ یعنى کار فردى است. کار دستجمعى، اشتراک مساعى و ابزارهاى مناسب را جمع کردن و آوردن، کارهاى جدید دنیاست. جدید که عرض مى‏کنیم، این بخش آن خیلى هم جدید نیست؛ تقریباً قدیمى است؛ اما در عین حال ما هنوز با آن چندان آشنا نیستیم!

‏

یک نکته در همین زمینه‏ى تبلیغ عرض بکنم: در دعاى صحیفه‏ى سجادیه یک جا حضرت سجاد (علیه‏السّلام) از طرف خودش به خداوند متعال عرض مى‏کند که: «تفعل ذلک یا الهى بمن خوفه اکثر من رجائه لا ان یکون خوفه قنوطاً»؛ من خوفم از رجایم بیشتر است، نه این‏که مأیوس باشم. این، یک اعلان رسمى و دستورالعمل است. خوف را همراه رجاء حتماً به دل‏ها بدمید؛ و خوف را بیشتر. این‏که ما آیات رحمت الهى را بخوانیم - که بعضى از این آیات و مبشرات، مخصوص یک دسته‏ى خاصى از مؤمنین است و به ما ربطى ندارد - و یک عده‏اى را غافل کنیم و نتیجه‏اش این بشود که خیال کنند - با یک توهّم معنویت - غرق در معنویتند و از واجبات و ضروریات دین در عمل غافل بمانند، درست نیست. در قرآن، بشارت مخصوص مؤمنین است؛ اما انذار براى همه است؛ مؤمن و کافر مورد انذارند. پیغمبر خدا گریه مى‏کند، شخصى عرض مى‏کند: یا رسول‏اللَّه! خداوند فرمود: «لیغفر لک اللَّه ما تقدّم من ذنبک و ما تأخر». این گریه براى چیست؟ عرض مى‏کند: «أولا اکون عبدا شاکرا»؛ یعنى اگر شکر آن مغفرت را نکنم، پایه‏ى آن مغفرت سُست خواهد شد. در همه حال، انذار باید بر دل ما و مستمعان ما حاکم باشد. راه، راهِ دشوارى است؛ بشر بایست خود را براى پیمودن این راه و رسیدن به آن سرمنزل آماده کند.

مقام معظم رهبری – 5/11/84 - دیدار روحانیان و مبلغان در آستانه‏ى ماه محرم‏ (دریافت متن کامل)

در خصوص آنچه که در حوزه‏ى علمیه باید دچار تحول و تطور بشود - که بخش بسیار مهمى است- [...] این است که این مجموعه‏ى عظیمى که امروز مایه‏ى اتکاء و امید نظام جمهورى اسلامى و آینده‏ى کشور است و به منزله‏ى راهنمایى براى حرکت کلى کشور، نه فقط امروز، بلکه براى فردا و فرداهاست - که هر کدام از شما در یک بخش باید این راهنمایى را انجام بدهید و ان‏شاءاللَّه در میان شما کسانى باید راهنمایى کل مجموعه را در دوران و زمانِ خودش انجام بدهند - این مجموعه‏یى که امروز به یک معنا چشم امید جهانى به اوست، باید خودش را با شرایط و امکانات و پیشرفتهاى زمان هماهنگ کند؛

همین درس را بخواند، همین علم را بیاموزد، همین سلوک اخلاقى و معنوى را داشته باشد؛ اما از ابزارهاى جهان هم استفاده کند.

این نمى‏شود که در دنیا کامپیوتر باشد؛ سرعت از ساعت و دقیقه به ثانیه رسیده باشد؛ براى ذره ذره‏هاى وقت و انرژى حساب باز بشود؛ دانشگاهها و مراکز پژوهشى عالم براى دانشجویان و محققان و خرده‏محققانِ خودشان امکانات تحقیق را فراهم کنند؛ اما ما طبق همان شیوه‏هاى قدیمى که یک روز بزرگان ما (قدّس‏اللَّه‏اسرارهم‏الشّریفة) عمل مى‏کردند -چون دستشان خالى بود- عمل بکنیم؛ مگر چنین چیزى ممکن و رواست؟ اصلاً جایز نیست. اینها چیزهایى است که باید تطور پیدا کند.

ما فقه هم مى‏خوانیم، اما از وسیله‏ى سریع‏السیر هم استفاده مى‏کنیم؛ مگر مانع و منافاتى دارد؟ ما فقه هم مى‏خوانیم، اما از کامپیوتر هم براى فقه استفاده مى‏کنیم. ما فقه هم مى‏خوانیم، اما از شیوه‏هاى جدید تحقیق هم استفاده مى‏کنیم. در دنیا روشهاى ویژه و بسیار جدیدى براى تحقیق علوم غیرتجربى وجود دارد -فقه از علوم تجربى که نیست- از آنها هم استفاده مى‏کنیم.

مقام معظم رهبری - 1/12/70 - اجتماع طلاب و فضلاى حوزه‏ى علمیه‏ى قم‏ (دریافت متن کامل) 

‏‏

مقام معظم رهبری – 5/11/84 - دیدار روحانیان و مبلغان در آستانه‏ى ماه محرم‏

یک مسأله این است که طلاب علوم دینى و فضلاى جوان، آیا براى سازندگى و براى آینده‏ى حوزه نقشى دارند یا نه؛ جواب این است که بلى، دارند. هرکسى نقش خودش را دارد. در یک مجموعه، همه‏ى افراد داراى نقشند. [...] اگر هر کدام ما در آن‏جایى که هستیم، کار خود را خوب انجام بدهیم، به سلامت مجموعه کمک کرده‏ایم؛ اما اگر هر کدام ما کار خود را خوب انجام ندهیم، به قدر شعاع وجودى خود، به سلامت مجموعه ضربه زده‏ایم؛ «رحم اللَّه امرء عمل عملا صالحا فأتقنه».[مسائل على‏بن‏جعفر، ص 93]

کار را باید متقن و خوب انجام داد؛ درس را باید خوب خواند؛ اخلاق را باید رعایت کرد؛ تدین را باید در زندگى خود اصل دانست؛ ممشاى بزرگان را در آداب زندگى، در خلقیات عبادى و عملى باید اسوه و الگو قرارداد. چیزهایى هم هست که البته به تطور زمان متطور مى‏شود؛ آنها را هم باید متطور و متحول کرد.

پس افراد حوزه، از بزرگ و کوچک، تا طلبه‏ى تازه به حوزه آمده، در عمل شخصى خود مى‏توانند نقشى ایفا کنند که آن نقش در سلامت حال و آینده‏ى حوزه اثر خواهد گذاشت.

اگر طلبه‏ى امروز ما به درس خواندن بى‏اعتنایى کند، یا به دیانت و تعبد و تلاش فردىِ اخلاقى خود بى‏اعتنا بماند، یا استعداد خود را به کار نیندازد، یا هدف خود را گم کند [...] یا اگر در اثناى راه منظره‏یى به چشمش خورد، نشناخته و ندانسته به سمت آن راه بیفتد و از هدف غافل بشود، همه‏ى اینها آفات راه ماست.

طلبه باید راه را با معرفت و علم و یقین انتخاب کند و با معرفت و علم و یقین هم آن را ادامه دهد؛ آنچه که مربوط به فرد طلبه است، اینهاست. البته مسؤولیتهاى دیگرى هم هست که به‏طور طبیعى کار کسان دیگرى است؛ کار مدیران و کار استادان و بزرگان است - که آن هم داستان دیگرى دارد - کار طلبه‏ها نیست.

مقام معظم رهبری - 1/12/70 - اجتماع طلاب و فضلاى حوزه‏ى علمیه‏ى قم‏

ما در فلان شهر یا روستا براى تبلیغ وارد مى‏شویم؛ رفتار، نشست و برخاست، معاشرت، نگاه و عبادت ما، دلبستگى یا دلبسته نبودن ما به تنعمات دنیوى و خورد و خواب ما، رساترین تبلیغ یا ضدتبلیغ است؛ درست باشد، تبلیغ است؛ غلط باشد، ضدتبلیغ است.

ما در محیط اجتماعى و محیط زندگى چطور مى‏توانیم دل مردم را به منشأ گفتار خودمان مطمئن کنیم و اعتماد آنها را برانگیزیم؛ در حالى که از مذمتِ شهوات دنیوى حرف مى‏زنیم و در عمل خداى نکرده خودمان طور دیگرى عمل مى‏کنیم! از مذمت دل سپردن به پول و حرکت کردن و مجاهدت کردن در راه زیاده‏خواهى‏هاى دنیوى حرف بزنیم؛ اما عمل ما طور دیگرى باشد! چطور چنین چیزى ممکن است اثر بکند؟! یا اثر اصلاً نمى‏کند، یا اثرِ زودگذر مى‏کند، یا اثرى مى‏کند که بعد با کشف واقعیتِ کار ما، درست به ضداثر تبدیل مى‏شود. بنابراین، عمل بسیار مهم است.