از قبل از شروع ماه مبارک، پیامبر معظم اسلام مردم را آماده میفرمود براى ورود در این عرصه‏ى خطیر و والا و پربرکت؛ «قد اقبل الیکم شهر اللَّه بالبرکة و الرّحمة»؛این یک ماهى است که شما در این ماه دعوت شده‏اید به میهمانى الهى.

خود این جمله در خور تدبر و تأمل است؛ دعوت به میهمانى الهى. اجبار نکردند که همه‏ى افراد از این میهمانى استفاده کنند؛ نه، فریضه قرار داده‏اند؛ اما تحت اختیار خود ماست که از این میهمانى استفاده بکنیم یا نکنیم. بعضى هستند که در این میهمانى عظیم اصلاً فرصت این را پیدا نمیکنند که به این دعوتنامه توجه کنند. غفلت آنها، فرورفتگى آنها در کار مادیت و دنیاى مادى به قدرى است که آمدن و رفتن ماه رمضان را نمیفهمند. مثل همین که کسى را براى یک میهمانى بسیار با شکوه و پرخیر و برکتى دعوت کنند و او فرصت نکند؛ غفلت کند از اینکه کارت دعوت را حتّى نگاه کند. اینها که دستشان بکلى خالى میماند. بعضى میفهمند این میهمانى هست، اما به این میهمانى نمیروند. کسانى که خداى متعال به آنها لطف نکرده است و توفیق نداده که با اینکه عذرى ندارند، روزه را نمیگیرند یا از تلاوت قرآن یا از دعاهاى ماه رمضان محروم میمانند، آنها همین افراد هستند. کسانى هستند که وارد این میهمانى نمیشوند، نمى‏آیند به این میهمانى؛ حساب اینها روشن است. جمع کثیرى از مردم مسلمان - امثال ما - وارد این میهمانى میشویم، اما بهره‏ى ما از این میهمانى به یک اندازه نیست؛ بعضى‏ها بیشترین بهره را از این فرصت میبرند.

مقام معظم رهبری23/6/1386-خطبه های نماز جمعه تهران

در روایت مى‏فرماید: «نوم‏الصّائم عبادة و صمته تسبیح»؛ سکوت هم که مى‏کنید، مثل این است که «سبحان‏اللَّه» مى‏گویید. و «عمله متقبّل و دعائه مستجاب»؛ عمل شما مقبول، و دعایتان مستجاب است. سکوت شما عبادت است، نفس کشیدن شما عبادت است، خوابیدن شما عبادت است. چرا؟ چون شما این امساک و این دست کشیدن از بخشى از لذّات جسمانى را، براى خدا در یک مدّت سى روزه - ماه رمضان - تجربه مى‏کنید.

به طور کلّى ، دعوت انبیا، دعوت حکما، دعوتهاى الهى، در جهت کفّ‏نفس از این لذایذ است، که روزه هم از این قبیل است. به همین خاطر است که در روایات ما، ماه رمضان یک صحنه مناسب شمرده شده است؛ براى این که انسان در این ماه تمرین کند و مجموعه گناهان را ترک گوید.

مقام معظم رهبری-12/10/1376-خطبه های اولین جمعه ماه مبارک رمضان

یک روایت از امام صادق علیه‏الصّلاة والسّلام است که خطاب به «محمّدبن مسلم» مى‏فرماید: «یا محمّد! اذا صمت فلیصم سمعک و بصرک و لسانک و لحمک و دمک و جلدک و شعرک و بشرک».

 امام صادق به این یار و شاگرد نزدیک خودشان مى‏فرمایند که وقتى روزه مى‏گیرى، باید شنوایى تو روزه‏گیر باشد، بینایى تو روزه بگیرد، زبان تو روزه بگیرد، گوشت و خون و پوست و موى و بشره تو روزه‏دار باشد؛ دروغ نگویى، انسانهاى مؤمن را دچار بلا نکنى، دلهاى ساده را اغوا نکنى، براى برادران مسلمان و جامعه اسلامى توطئه درست نکنى، بدخواهى نکنى، بددلى نکنى، تهمت نزنى، کم‏فروشى نکنى، امانتدارى کنى. انسانى که در ماه رمضان با کفِ‏نفس خود، از خوردن و آشامیدن و مشتهیّات نفسانى و جنسى روزه مى‏گیرد، باید زبان خود، چشم خود، گوش خود، و همه اعضا و جوارح خود را روزه‏دار بداند و خود را در محضر خداى متعال و دورى گزیده از گناهان بینگارد.

دنباله روایت مى‏فرماید: «ولایکون یوم صومک کیوم فطرک»؛ روز روزه تو، مثل روز فطر تو نباشد؛ مثل روزهاى عادّى باشد. روز ماه رمضان هم همان‏گونه رفتار کنى که در روزهاى عادّى رفتار کردى. باید به تربیت نفس توجّه کنى و این فرصت را مغتنم بشمارى.

مقام معظم رهبری12/10/1376-خطبه های اولین جمعه ماه مبارک رمضان

بنده وقتى اعمالى را که در ماه رمضان، از سوى شارع مقدّس مورد اهتمام است، ملاحظه مى‏کنم - یعنى روزه ماه رمضان، تلاوت قرآن مجید، خواندن دعاهاى مأثور و توسّلاتى که به ذیل عنایات حضرت بارى‏تعالى وجود دارد - مى‏بینم در میان این چهار عنصر بسیار مهم که روزه ماه رمضان، واجب هم هست، آنچه براى ما خیلى اهمیت دارد، استغفار است؛ طلب مغفرت، طلب گذشت از سوى پروردگار عالم نسبت به آنچه از روى قصور، از روى جهالت و خداى نکرده از روى تقصیر، از ما سر زده است.

مقام معظم رهبری-26/10/1376-خطبه های نماز جمعه تهران

عزیزان من! فرصت روزه و امساک و فضاى عبادت و معنویت را قدر بدانیم و قدرى خودمان را به خدا نزدیک کنیم. از گناهان دورى کردن، به قُربات و اعمال عبادى هرچه نزدیکتر شدن، اخلاق و رفتار و صفات و خصال انسانى را هرچه در خود زنده‏تر و فعّالتر کردن، امورى است که در این ماه مى‏تواند حقیقتاً براى هر کسى و براى هر مجموعه‏اى مایه برکت باشد. از قرآن درس بگیریم. از دعاها درس و حکمت بیاموزیم. قدرى در هدف از خلقت خود، در آفرینش خود، در نعمتهاى بزرگ خداى خود و در وظایف عظیمى که بر دوش ماست، تأمّل و تدبّر کنیم. در مرگ و حساب الهى و ارزش عبادات و اعمال - آن‏گاه که همراه با اخلاص باشد - تأمّل کنیم. آن وقت ماه رمضان، حقیقتاً ماه مبارکى خواهد شد که امیدوارم براى همه ما چنین چیزى در این ماه مبارک پیش بیاید.

مقام معظم رهبری-4/10/1377-خطبه های نماز جمعه تهران

 یکى از وظایف ما در ماه رمضان، دعا کردن است. دعا انسان را به خدا نزدیک مى‏کند؛ معارف را در دل انسان ماندگار و مؤثّر مى‏کند؛ ایمان را قوى مى‏کند؛ علاوه بر این که مضمون دعا - که خواستن از خداست - ان‏شاءاللَّه مستجاب مى‏شود و خواسته انسان برآورده مى‏گردد؛ یعنى دعا از چند سو داراى برکات بزرگ است. لذاست که در قرآن کریم، بارها در باب دعا و دعایى که بندگان صالح خدا کرده‏اند، سخن گفته شده است. همه اینها براى آن است که به ما درس داده شود. انبیاى الهى در مواقع سختى دعا مى‏کردند و از خداى متعال کمک مى‏خواستند: «فدعا ربه انّى مغلوب فانتصر» که از قول حضرت نوح علیه‏السّلام نقل شده است. یا از قول حضرت موسى علیه‏السّلام نقل شده است: «فدعا ربه ان هؤلاء قوم مجرمون». موسى به خدا شکایت کرد و به او پناه برد.

مقام معظم رهبری-4/10/1377-خطبه های نماز جمعه تهران

ماه مبارک رمضان با همه‏ى برکاتش و همه‏ى زیبائى‏هاى معنوى‏اش، بار دیگر فرا رسید. از قبل از شروع ماه مبارک، پیامبر معظم اسلام مردم را آماده میفرمود براى ورود در این عرصه‏ى خطیر و والا و پربرکت؛ «قد اقبل الیکم شهر اللَّه بالبرکة و الرّحمة.» در خطبه‏ى روز جمعه‏ى آخر ماه شعبان، بنا به روایتى اینطور فرمود: خبر داد، توجه داد به مردم که ماه رمضان فرا رسید.

... اگر بخواهیم در یک جمله ماه رمضان را تعریف کنیم، باید عرض کنیم ماه فرصتها. فرصتهاى فراوانى در این ماه در برابر من و شماست. اگر از این فرصتها بتوانیم درست استفاده کنیم، یک ذخیره‏ى عظیم و بسیار ارزشمندى در اختیار ما خواهد بود.

... در همین خطبه‏اى که اشاره شد، رسول مکرم فرمودند که «شهر دعیتم فیه الى ضیافة اللَّه»؛ این یک ماهى است که شما در این ماه دعوت شده‏اید به میهمانى الهى. خود این جمله در خور تدبر و تأمل است؛ دعوت به میهمانى الهى. اجبار نکردند که همه‏ى افراد از این میهمانى استفاده کنند؛ نه، فریضه قرار داده‏اند؛ اما تحت اختیار خود ماست که از این میهمانى استفاده بکنیم یا نکنیم ... کسانى هستند که وارد این میهمانى نمیشوند، نمى‏آیند به این میهمانى؛ حساب اینها روشن است. جمع کثیرى از مردم مسلمان - امثال ما - وارد این میهمانى میشویم، اما بهره‏ى ما از این میهمانى به یک اندازه نیست؛ بعضى‏ها بیشترین بهره را از این فرصت میبرند.

ریاضتى که در میهمانى این ماه وجود دارد - که ریاضت روزه و گرسنگى کشیدن است - شاید بزرگترین دستاورد این ضیافت الهى است. برکاتى که روزه براى انسان دارد، به قدرى این برکات از لحاظ معنوى و ایجاد نورانیت در دل انسان زیاد است که شاید بشود گفت بزرگترین برکات این ماه همین روزه است. روزه را بعضى میگیرند؛ پس اینها وارد ضیافت شده‏اند و بهره‏ى از این ضیافت را هم گرفته‏اند. لیکن علاوه‏ى بر روزه گرفتن - که ریاضت معنوىِ این ماه مبارک است - اینها آموزش خود را هم از قرآن در حد اعلى‏ تأمین میکنند؛ تلاوت قرآن با تدبر. با حالت روزه‏دارى یا حالت نورانیتِ ناشى از روزه‏دارى، در شبها و نیمه شبها تلاوت قرآن، انس با قرآن، مخاطب خدا قرار گرفتن، لذت دیگرى و معناى دیگرى دارد. چیزى که انسان در چنین تلاوتى از قرآن فرا میگیرد، در حال متعارف و معمول نمیتواند به چنین تلاوتى دسترسى پیدا کند؛ آنها از این هم بهره میبرند. علاوه‏ى بر اینها، از مکالمه‏ى با خداى متعال و مخاطبه‏ى با خدا، راز و نیاز کردن، دل خود را و اسرار درون خود را براى خدا به زبان آوردن هم بهره‏بردارى میکنند؛ یعنى همین دعاها.

از اینها مقدم‏تر، شاید به جهتى بالاتر از اینها، ترک گناهان است؛ در این ماه گناه هم نمیکنند. در همان روایت خطبه‏ى پیامبر اعظم، امیرالمؤمنین (علیه‏الصّلاةوالسّلام) سؤال میکند از پیغمبر که در این ماه کدام عمل بافضیلت‏تر است. در جواب میفرمایند: «الورع عن محارم اللَّه». اجتناب از گناهان و از محارم الهى، بر کارهاى اثباتى و ایجابى مقدم است؛

... این مجموعه، انسان را از لحاظ اخلاق و رفتار هم به آن چیزى که مورد نظر اسلام است، نزدیک میکند. وقتى این مجموعه کار انجام گرفت، دل انسان از کینه‏ها خالى میشود؛ روح ایثار و فداکارى در انسان زنده میشود؛ کمک به محرومان و مستمندان براى انسان آسان میشود؛ گذشت به نفع دیگران و به زیان خود در امور مادى براى انسان روان میشود. لذا مى‏بینید در ماه رمضان جرم و جنایت کم میشود، کار خیر زیاد مى‏شود، محبت بین افراد جامعه بیش از اوقات دیگر میشود؛ که اینها به برکت همین ضیافت الهى است.

مقام معظم رهبری - 23/6/1386 – خطبه‏های نماز جمعه‏ی تهران