بسیج یعنى به صحنه آمدن و به میدان آمدن. چه میدانى؟ میدان چالش‏هاى حیاتى و اساسى. میدان‏ها و چالش‏هاى اساسى زندگى چیست؟ فقط آن وقتى است که به کشورى حمله شود و مردم آن کشور به صحنه بیایند تا از مرزهاى خودشان دفاع کنند؟ البته که نه؛ این فقط یکى از موارد به میدان آمدن است. آن وقتى هم که هویت ملى و سیاسى یک ملت مورد مناقشه قرار مى‏گیرد، جاى به میدان آمدن است. آن وقتى هم که به فرهنگ و اعتقادات و باورهاى ریشه‏دار یک ملت اهانت مى‏شود و آن را تحقیر مى‏کنند، جاى به میدان آمدن است. آن وقتى هم که نسل برگزیده‏ى یک ملت احساس مى‏کنند از غافله‏ى دانش عقب مانده‏اند و باید علاجى بکنند، جاى به میدان آمدن است. آن وقتى هم که احساس بشود پایه‏هاى یک زندگى مطلوب و عادلانه در کشور احتیاج به تلاش دارد تا ترمیم و یا استوار شود، جاى به میدان آمدن است. آن وقتى هم که جبهه‏هاى فکرى و فرهنگى دنیا براى تسخیر ملتها با ابزارهاى فوق مدرن مى‏آیند تا ملتى را از سابقه و فرهنگ و ریشه‏ى خود جدا کنند و براحتى آن را زیر دامن خودشان بگیرند، جاى به میدان آمدن است. همه‏ى اینها انسانهایى را مى‏طلبد که نیاز را احساس کنند؛ آدمهاى گیج و غافل و سرگرم نیازهاى حقیر اصلاً این نیازها را احساس نمى‏کنند. آن روزى هم که مرزهاى ما به‏وسیله‏ى هزاران چکمه‏پوش نظامى تهدید مى‏شد، در کشور ما کسانى بودند که اگر به آنها گفته مى‏شد خاک و وطن و ملت و حیثیت و غیرت ما را دارند لگدکوب مى‏کنند، تو هم بیا کارى بکن، مى‏گفت برو بابا، دلت خوش است! حواس‏اش به این نیاز نبود و حس نمى‏کرد که چنین نیازى وجود دارد. پس اول، احساس نیاز است.

بعد از احساس نیاز، آمادگى است. همه آماده نیستند از راحتى و حضور پاى بخارى گرم در زمستان یا کولر خنک در تابستان صرف‏نظر کنند؛ همه حاضر نیستند براى خودشان دشمن بتراشند؛ همه حاضر نیستند در یک راه دشوار عرق بریزند و سنگلاخ‏ها را بنوردند؛ انسانى با همت و با اراده مى‏خواهد. پس عزم و اراده‏ى کار کردن و گذشت از راحتى و آسایش هم یک شرط است.

شرط دیگر این است که در مقابل این حرکت و کار، از کسى مزد نخواهد. مزد، مربوط به جایى است که کسى از بیرون به ما انگیزه مى‏دهد - این کار را بکن، این پول را بگیر - وقتى ما از درون و عمق جان و از عشقمان انگیزه مى‏گیریم، از چه کسى مى‏خواهیم مزد بگیریم؟ مزد دادن، تحقیر ماست؛ تحقیر انسانى است که از درون دارد مى‏جوشد. اینها خصوصیات یک انسان بسیجى است؛ فرهنگ بسیج یعنى این. هیچ ملت باشرفى از وجود مجموعه‏ى بسیجى در درون خود بى‏نیاز نیست.